И. Метшин: «Ата-аналар контроле аркасында мәктәп ашханәләре эшенә карата шелтәләр нибары бер чиректә генә дә 35% кимегән»

(Казан шәһәре KZN.RU, 22-нче март, Ксения Швецова). Казанда быелдан башлап башланган мәктәп туклануына ата-аналар контролен оештыру проектына беренче йомгаклар ясалды. Мәктәп туклануы буенча ата-аналарның шелтәләре саны сизелерлек кимеде, ә укучыларның тәкъдим ителгән ризыклар турындагы сорауларга иң еш җаваплары «барысы да тәмле» һәм «барысы да ошый» булды. Казан Мэры Илсур Метшин проектны дәвам итәргә кушты. «Ата-аналар контроле аркасында гына да мәктәп ашханәләре эшенә карата шелтәләр саны 35%-ка кимегән. Дүртенче чиректә без мәктәп туклануын оештыру буенча барлык мәсьәләләрне дә хәл итә алырбыз дип уйлыйм, – диде шәһәр башлыгы бүген эшлекле дүшәмбедә.

Өч ай эчендә мәктәп ашханәләрендә 7 меңгә якын әни, әти, бабай һәм әбиләр булган

«Ата-аналар контроль» проекты 11-нче гыйнварда старт алды, бу көннән көн саен Казанның һәр мәктәп ашханәсендә, ким дигәндә, туклану сыйфатын тикшерү өчен ата-аналарның берсе кизү торды. Аларның мәктәпкә йөрү графигын мөстәкыйль рәвештә эшләгәннәр. Ата-аналарның ашханәдә булу вакыты кизү тору көнендә генә чикләнми, дип билгеләп үтте мәгариф идарәсе җитәкчесе Ирек Ризванов.

«Өч ай эчендә мәктәп ашханәләрендә азык-төлек блогларының эшен һәм ризыкларның сыйфатын шәхсән бәяләү белән кызыксынган 7 мең әни, әти, әби, әбиләр һәм бабайлар булды, – дип хәбәр итте И.Ризванов. – Даими ата-аналар контроле үзен, чыннан да, кире элемтәнең нәтиҗәле инструменты буларак күрсәтте, социаль челтәрләр һәм башка каналлар аша безгә килгән шикаятьләр санын кискен киметте».

Ашханәләргә барып, ата-аналар азык-төлек блокларының эшен бәяләүнең берничә төп параметры булган бердәм чек-листны тутыралар. Бу мәгълүматларны мәгариф идарәсендә һәм туклану департаментында анализлаганнар. Шулай итеп, төп сорауларның берсе азык-төлек температурасын контрольдә тоту булган – мәктәп укучылары һәм аларның әти-әниләре еш кына суынган ризыкка зарланган. Ата-аналар контроле аркасында азык-төлек блокларының эшен чыннан да яхшырта алганнар – әйтик, ризык бирү температурасы белән системалы проблема турында сигналлар алгач, кайбер мәктәпләрдә ашханә эшен оештыруны яңадан караганнар. Мисал өчен, үтеп йөрергә юлларны киңәйтер һәм барлык процессларны тизләтү өчен мебельне күчергәннәр.

Нәтиҗәдә, әгәр гыйнвар аенда суынган ризыкка 14 мәктәпнең әти-әниләре зарланса, февральдә һәм мартта аларның саны өч мәктәпкә кадәр кимеде, дип хәбәр итте азык-төлек һәм социаль туклану департаменты директоры Рима Мөхәммәтшина. Тәнәфесләрнең үзгәрүчән графигы, шулай ук 70 мәктәп өчен элек сатып алынган сервировка арбалары бу күрсәткечкә төзәтмәләр кертергә ярдәм итте, дип өстәде ул.

«Киләсе чиректән соң без кайнар туклану әзерләү һәм бирү сыйфатын тагын да яхшыртырбыз дип уйлыйм, алдарак мәктәп директорлары белән сөйләшкән барлык мәсьәләләрне хәл итәрбез», – дип шәрехләде Казан Мэры.

Ата-аналар контроле журналында бәяләмәләрнең 97,5%ы – уңай

III чирек нәтиҗәләре буенча ата-аналар контроле электрон журналында 6 мең 912 язу калдырылган, шуларның 97,5%-ы - уңай, дип хәбәр итте Рима Мөхәммәтшина.

Оештыру эше яхшырды: әйтик, гыйнварда мәктәп ашханәләрендә ата-аналар булган вакытта мәгълүмат стендында меню булмаса, мартта меню барлык мәктәпләрдә дә чыгарылган иде инде. Шул ук вакытта гыйнварда сигез мәктәптә тәкъдим ителгән ашамлыклар белдерелгән ризыкларга туры килмәгән, ә мартта меню бер мәктәптә генә туры килмәгән. Ата-аналар шулай ук төшке аш залының чисталыгын бәяләделәр, дип өстәде Р.Мөхәммәтшина. Гыйнварда искәрмәләр алты мәктәп буенча иде, һәм мартка аларның саны икегә кадәр кимеде.

«Ашханәдә булу барышында ата-аналарга мәктәп менюсы ризыкларының тәмен бәяләргә тәкъдим ителде. Без ата-аналардан барлыгы 134 шелтә алдык: гыйнварда – 69, февральдә – 54, мартта – 11», – дип хәбәр итте департамент директоры. Аның сүзләренчә, 87 шелтә аныклауларсыз булып чыкты, ягъни, нәкъ менә нәрсә «тәмсез» булып чыкканлыгы ачык түгел. Калган ата-аналар пешеп җитмәгән яки  изелгән макароннарга, тәмсез ташкабак уылдыгына, эре тупланган суганга, каты фрикаделькаларга, су кушылган компотка канәгатьсезлек белдергән.

Әмма күпчелек кисәтүләр шәхси өстенлек бирүләргә нигезләнгән шәхси бәя иде – ата-аналар ризыктагы тоз яки шикәр җитешмәү һәм артык булу турындагы фикерләре белән уртаклашты. Р.Мөхәммәтшина искәртеп узганча, ел башыннан мәктәп туклануын оештыруга карата яңа санитар-эпидемиологик таләпләр үз көченә керде, алар нигезендә кече сыйныфларда шикәр күләме көненә 30 граммнан артмаска, 11 яшьтән алып 35 граммнан да артмаска тиеш.

Ата-аналар контролен сроксыз итәргә тәкъдим ителә

Барлык мөрәҗәгатьләр буенча туклану бүлеге хезмәткәрләре гомуми белем бирү учреждениеләрендә 32 планнан тыш тикшерү уздырган, анда пешекчеләр белән берлектә өстәмә рәвештә ризык әзерләү технологиясен эшләгәннәр.

Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, ата-аналар үзләре дә мәктәп укучыларыннан сайлап алып сораштыру үткәрә алган. Укучылар үзләренең өстенлекләре белән уртаклаштылар һәм яраткан ризыкларын – бәрәңге (яки бәрәңге боламыгы), макарон, пилмән, коймак, карабодай боткасы һәм тавык дип атадылар. Яратмаган ашамлыклар арасында балык һәм балык котлетлары, яшелчәләр булган. Балаларның иң еш җаваплары: «Барысы да тәмле» һәм «Барысы да ошый» булды, дип хәбәр итте департамент директоры.

«Ата-аналар ягыннан барыннан да ешрак җиләк-җимеш һәм салкын кабымлыкларны төрлеләндерү үтенече бар иде. Кызганычка каршы, ата-аналарның барлык теләкләрен без менюда сезонлы чикләүләр һәм СанПин нормаларына бәйле рәвештә исәпкә алмыйбыз», – дип өстәде спикер. Instagram дагы департаментның рәсми аккаунтында көн саен сораштыру уздырыла. Мартта анда 1507 ата-ана катнашты, меню сораштыру нәтиҗәләре буенча белдерелгән белән 99%-ка туры килә. Әлеге практиканы, Р.Мөхәммәдшина сүзләренә караганда, дәвам итү планлаштырыла.

«Ата-аналар – балаларның сәламәтлеге һәм сәламәт туклануы мәсьәләләрендә иң кызыксынучы затлар. Шуңа күрә без ата-аналар контроле проектын сроксыз итү һәм даими нигездә гамәлгә ашыру инициативасы белән мөрәҗәгать итәбез», – диде Р.Мөхәммәдшина.

И.Метшин, үз чиратында, киләсе чиреккә мәктәп туклануын ата-аналар контроле планын эшләргә кушты.