Илсөяр Төхвәтуллина: ««Казаныш» архитектура форумнары арасында дөньяда иң эресе булды, ахры»

45 меңнән артык катнашучы, онлайн-трансляцияләргә 17 меңнән артык уникаль тоташу, сигез тематик панель һәм 115 тән артык сессия. Эшлекле дүшәмбедә Казан Башкарма комитетында 6 февральдән 8 февральгә кадәр Г.Камал исемендәге театрның яңа бинасында узган «Казаныш» архитектура-төзелеш форумына йомгак ясалды.

«Кешеләр, яхшы мәгънәдә, аралашуга сусаган, алар мондый очрашуларга мохтаҗ»

Халыкара форумда катнашучылар исемлеген Татарстан башкаласында БРИКС саммиты узганнан соң киңәйтү кабул ителде, дип сөйләде шәһәр мэры Илсур Метшин. «Саммитта катнашучылар таралгач, без БРИКС мирасын ничек сакларга, бу дулкынны, без кичергән энергияне ничек җиргә төшерергә дип уйладык. Гамәли максатлар һәм бурычлар булган моментларны табу мөһим. «Казаныш» чикләрен киңәйтергә уйлагач, без үзебезнең дөрес юлда икәнебезне күрдек. Кешеләр, яхшы мәгънәдә, аралашуга сусаган, алар мондый очрашуларга мохтаҗ. Һәм монда эш Россия җире, бигрәк тә безнең Казан һәрвакыт дан тоткан кунакчыллыкта гына түгел», – дип билгеләп үтте Илсур Метшин.

Форум көннәрендә урбанистика турындагы актуаль сөйләшүләргә 45 меңнән артык кунак кушылды, онлайн-трансляцияләрне 17 меңнән артык уникаль кулланучы карады. «Без дөньякүләм масштабтагы вакыйганың шаһитлары булдык. Моннан дүрт ел элек архитекторлар өчен белем бирү мәйданчыгы буларак башланган безнең форум БРИКС илләрендә архитектура һәм урбанистика буенча иң эре форумнарның берсенә әверелде. Без башка халыкара чараларга килүчеләр санын өйрәндек һәм, күрәсең, Илсур Рәисович, нәкъ менә «Казаныш» архитектура форумнары арасында дөньяда иң эресе булды», – дип хәбәр итте Казанның баш архитекторы Илсөяр Төхвәтуллина.

Өч көн дәвамында форум катнашучыларның кызыксынуын арттырды: барлык биш залда да тулы аншлаглар булды. Беренче көнне, 6 февральдә, төп залдагы лекцияләрне тыңлаучылар кичке 22 сәгатькә кадәр диярлек китмәделәр, театрны гадәттәгедән соңрак яптылар, дип сөйләде Казанның баш архитекторы. «Безнең нишләргә, Казаныбыз мирасын халыкара дәрәҗәдәге форумнардан ничек тагын да баетырга икәнлеге турында бергәләп иҗат итүебез, уйлап табуларыбыз, киңәшләшүебез безнең өчен зур бәхет. «Казаныш» – ул иң яхшы киләчәккә хезмәттәшлек перспективаларын ачучы олы юл», – дип өстәде Илсур Метшин.

Шәһәр башлыгы форумны оештыруның югары дәрәҗәсен ассызыклады һәм акыллы шәһәр (БГӘ) инициативаларының стратегик лидеры Аиша Бин Бишр чыгышын искә төшерде.

«Ул барлык мөһим халыкара конкурсларда һәм форумнарда катнашкан, бөтен дөньяга танылган Швейцария «Давос»ыннан башлады, аннары тагын берничә мәйданчыкны, шул исәптән Кытай мәйданчыкларын да атады. Ул билгеләп үткәнчә, форумны оештыруның мондый югары культурасы һәм шулкадәр кызыклы спикерлар һәм мәйданчыклар беркайда да булмаган. Бу иң яхшы мактау, без кайчандыр безне «Давос» бөтендөнья форумы белән яхшы якка чагыштырырлар дип уйламаган идек», – дип йомгаклады ул.

Г.Камал исемендәге яңа театр да соклану сүзләре алды, форум шунда узды. Илсур Метшин форумда катнашучыларның берсе, Бурдж-Халифа небоскребы төзелеше белән танылган Әмирлек бизнесмены Мөхәммәд Али Алаббар сүзләрен китерде. Берләшкән Гарәп Әмирлекләреннән килгән кунак әйтүенчә, төзелешнең яңа чоры белән билгеләнә торган объектларны төзү хәзер БРИКС илләрендә генә мөмкин: «Америкада бер генә шәһәр дә, Европаның бер шәһәре дә мондыйны эшли алмый. Булдыра алган бөтен нәрсәне дә алар узган гасырларда төзегәннәр».

Казан Мэры Мөхәммәд Али Алаббарның форум сессияләренең берсендә ясаган чыгышын искә төшерде. «Мин ышанам, мондый чыгышлардан һәм башка спикерларның чыгышларыннан төзүчеләр, проектлаучылар, архитекторлар, девелоперлар гына түгел, ә безнең яшьләр, безнең студентлар да илһам инъекциясен алды», – дип өстәде ул. Киләчәк – алар кулында.

«Без шундый күп энергия алдык, ул безгә кыска вакыт эчендә проектларны гамәлгә ашыра башларга ярдәм итәчәк»

Узган архитектура форумы халыкара хезмәттәшлек турында конкрет карарлар һәм тәкъдимнәр эшләү мәйданчыгына әверелде.

Форумның мөһим вакыйгаларының берсе – БРИКС+ илләре шәһәрләре һәм муниципалитетлары ассоциациясенең архитектура һәм шәһәр үсеше комитетының беренче гамәлгә кую утырышы, анда хезмәттәшлек турында меморандум имзаланды. Бүгенге көндә комитет җитәкчесе вазыйфасына кандидатлар исемлеге формалаша, аны агымдагы елның маенда Бразилиядә Ассоциация Ассамблеясында сайлаячаклар.

Шул ук көнне Һиндстан, Кытай, Бразилия, Көньяк Африка Республикасы, Эфиопия, Малайзия һәм Россия вузлары вәкилләре очрашты. Тугыз университет деканнары үз коллегаларына мәгариф өлкәсендә халыкара хезмәттәшлек механизмнарын һәм мисалларын тәкъдим иттеләр. Очрашу нәтиҗәләре буенча Казан дәүләт архитектура-төзелеш университеты һәм Бразилиядәге Амазония заманча архитектура үзәге мәгариф, фән һәм мәдәният өлкәләрендә үзара аңлашу турында меморандумга кул куйдылар.

«Ректорлар беренче тапкыр җыелды, бер өстәл артында 680 мең студентны берләштерде. Моның югары уку йортлары студентлары, аспирантлары һәм укытучылары өчен практика алмашуга нинди яңа мөмкинлекләр булуын беркемгә дә аңлатырга кирәкми», – дип ассызыклады Илсур Метшин.

«Деканнар һәм ректорлар Россиядә мәгариф учреждениеләре арасында аралашу өчен мондый мәйданчык булмавын таныдылар, – дип билгеләп үтте Илсөяр Төхвәтуллина. – Без бу тәҗрибәне үстерергә һәм безнең форум кысаларында мәгариф трегын архитектура белеме буенча даими платформага әверелдерергә кирәк дип саныйбыз», – диде Илсөяр Төхвәтуллина.

Форумның әһәмиятле вакыйгалары арасында шулай ук БРИКС+ илләренең архитекторлар берләшмәләре утырышы да бар, анда Россия һәм Бразилия Архитекторлар берлеге быел сентябрь аенда Сан Паулода узачак XIV Архитектура Биенналесына әзерлек кысаларында яз көне яңа очрашу турында килештеләр. «Бразилия архитекторлар берлегеннән БРИКС илләре архитекторлар союзын булдыру инициативасы яңгырады, бу шулай ук халыкара элемтәләрне ныгытуга ярдәм итәчәк», – дип өстәде спикер.

«Казаныш» форумында берьюлы берничә халыкара конкурс игълан ителде. «Сириус» федераль территориясе советы рәисе Елена Шмелева «Кеше, аның ихтыяҗлары, мәнфәгатьләре һәм хокуклары өстенлекле булган шәһәр» пленар сессиясендә «Сириус» федераль территориясе кварталларының мастер-планын эшләүгә халыкара конкурс игълан итте.

Форумда шулай ук Казан өчен мөһим шәһәр төзелеше карарлары да яңгырады. Алар арасында – Локомотив ярымутравында Россиядә шәһәр эчендә иң зур елга яхта маринасы булган 700 урынга исәпләнгән Идел буендагы иң эре су-туристлык кластеры проекты һәм Экстремаль су спорт төрләре үзәге төзелеше.

«Бу җәйгә инде конкрет адымнарны гамәлгә ашыра башлыйбыз, ә гомумән бу проект эшләп бетереләчәк. Һәм ул республикабыз рәисе ярдәмен алды, аңа аерым рәхмәтебезне белдерәбез», – дип билгеләде Илсур Метшин.

Ә форумның балалар зонасында балаларга шәһәрнең төзелеше һәм архитектор һөнәре турында сөйләүче «Мин – Казан» китабын тәкъдир итү булды. Сүз уңаеннан, Казан Россиянең Мәскәүдән соң балалар өчен шундый тематик китабы булган беренче шәһәре булды.

Халыкара форумда шулай ук Казанның иң яхшы архитектура-шәһәр төзелеше объектына смотр-конкурска йомгак ясалды. 100 дән артык проект җиңүче һәм призер булды.

Шәһәрнең баш архитекторы шулай ук Казан Мэрына БРИКС илләрендә гамәлгә ашырылган күренекле проектлар өчен премия булдыру инициативасы белән мөрәҗәгать итте: «Бүгенге көндә БРИКС зонасында мондый казанышлар смотры юк, ә берләшмә мондый инициативаларга зур ихтыяҗга ия».

Сүзен йомгаклап, Илсур Метшин Илсөяр Төхвәтуллинага, архитектура һәм шәһәр төзелеше идарәсенә, Башкарма комитетның оештыру бүлегенә, Казан муниципаль берәмлеге башлыгының беренче урынбасары Денис Калинкинга, шәһәр Башкарма комитеты Аппараты җитәкчесе Булат Алеевка, иганәчеләргә, төзүчеләргә һәм волонтерларга рәхмәт белдерде.

«Һәм бу илһамландыра, чыннан да, илһамландыра. Бу иҗади энергия, илһам Казанга һәм БРИКС+ ассоциациясендә булган барлык шәһәрләргә хезмәт итүгә юнәлдереләчәк. Ә «плюс» башкаларга безнең әләм астында уза торган бу һәм башка форумнарда катнашырга рәхим итегез, ди», – дип йомгаклады сүзен Илсур Метшин.