И.Метшин: «Кибетләрдә тулы киштәләр сәламәт туклану дигән сүз түгел»

(Казан шәһәре KZN.RU, 7-нче июнь, Екатерина Виславская). Балаларны сәламәт  һәм дөрес туклану белән тәэмин итү шәһәр хакимияте эшендә өстенлекле булып кала, дип билгеләп үтте Казан Мэры Илсур Метшин Башкарма комитетында узган эшлекле дүшәмбедә, 1-3-нче июнь көннәрендә узган «Сәламәт шәһәрләр. Балалар өчен сәламәт туклану» халыкара форумының эшлекле программасына йомгак ясап. Чара төрле илләрдән 2,7 мең белгечне берләштерде, экспертлар сәламәт туклану мәсьәләләре турында фикер алышуда катнашты, шул исәптән онлайн-форматта да.

Ата-аналар һәм педагоглар белән балаларны сәламәт туклану идеяләрен алга этәрү мөһим

«Без күптән бу эш белән шөгыльләнәбез. Казан форумны уздыру урыны итеп сайланды, чөнки без төрле халыкара чаралар үткәрә беләбез. Бу «Балалар өчен сәламәт туклану» шәһәр проекты, Азык-төлек һәм социаль туклану департаменты булдыру аркасында 15 ел дәвамында Казанда башкарылган зур эшкә хөрмәт билгесе. Экспертлар иң югары бәя бирделәр, нәтиҗәле сөйләшү булды», – диде шәһәр башлыгы.

Балаларның һәм өлкәннәрнең Россия өчен туклану мәсьәләсе әлегә яңа, бу тема белән аз шөгыльләнәләр, дип билгеләде Илсур Метшин. «Әлеге сөйләм әйләнеше безнең өчен бөтенләй гадәти түгел. Без сәламәт туклану турында сөйлибез, әмма әлегә балаларның дөрес туклану тәртибе турында фикер алыша гына башладык, – диде ул. – Бала тук булса, әниләр дә, әбиләр дә канәгать булачак. Бу аңлашыла, без барыбыз да совет үткәненнән чыккан кешеләр, азык-төлек талоннары өчен булган чиратларны яхшы хәтерлибез. Россиялеләрнең тулы буыны, элеккеге Советлар Союзында яшәүчеләр ачлыктан интекмәгәннәр, әлбәттә, әмма азык-төлек кәрзине шартларында яшәгәннәр. Шуңа күрә хәзер, барыннан да элек, балаларны яңадан өйрәтергә кирәк, һәм бу сезнең белән безнең бурычыбыз – кибетләрдәге һәм суыткычтагы тулы киштәләрнең сәламәтлеккә һәм сәламәт туклануга тигез түгеллеген аңлату, күрсәтү».

Казан Мэры Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы мәгълүматлары экспертлары мәгълүматы буенча симерү проблемасы дөньяда беренче планга чыга дип искәртте. Шул ук АКШта халыкның яртысы диярлек, шул исәптән балалар, симерү белән интегә. «Бу җитди сан. Симерү, шикәр диабетын да кертеп, авыруларның тулы бер букетына китерә. Бу – башкаларның хаталарында өйрәнергә кирәк булган очрак, өстәвенә, бу хаталарны кабатламас өчен, безнең киләчәк буынны дөрес туклануга һәм сәламәт яшәү рәвешенә өйрәтер өчен барысы да бар».

Илсур Метшин билгеләп үткәнчә, Казанда мәктәп туклануы инфраструктурасын үстерүдә җитди нәтиҗәләргә ирешелде, һәм бу юнәлештә эш тукталып калмый. «Ата-аналар белән без төзи алган әңгәмәне дәвам итәргә, ләкин бу эшне киңрәк алып барырга кирәк –  туклану кайнармы-юкмы, меню балаларны канәгатьләндерәме-юкмы икәне турында гына түгел, алар һәм безнең мәктәпләрнең педагогик коллективлары белән берлектә балаларның сәламәт туклану идеясен алга сөрү өчен җаваплылык алырга кирәк, – диде ул. – Һәм, әлбәттә, барысында да баланс мөһим. Болар барысы да бик мөһим, без алга таба да бу мәсьәләгә зур игътибар бирәчәкбез, шул исәптән «Сәламәт җәмгыять» партия программасы кысаларында.

Танылган блогерлар һәм ризыкларны дегустацияләү белән «Мәктәп пикнигы»

Форумның беренче көнендә Игенчеләр сарае мәйданында «Мәктәп пикнигы» гаилә бәйрәме узды, ул балаларны яклау көненә һәм «Балалар өчен сәламәт туклану» шәһәр программасының 15 еллыгына багышланды. Анда 3,5 меңнән артык өлкән һәм бала катнашты.

Теләге булган һәркем балалар туклануы өлкәсендә танылган экспертлар лекцияләрен тыңлады: блогер һәм табиб-терапевт Регина Ахуньянова (тәхәллүсе – Регина Доктор) балаларда дөрес туклану тәртибен формалаштыру турында, ә балалар психологы Валентина Паевская – балаларны ашатканда ата-аналарның төп хаталары турында сөйләде. Танылган теле- һәм радио алып баручысы Тутта Ларсен лекториянең модераторы булды. Лекцияләр департаментның Instagram рәсми битендә һәм форум сайтында туры эфирда алып барылды.

Моннан тыш, иҗади мастер-класслар һәм аквагрим, аниматорлар белән уеннар һәм тематик фотозона, сәламәт туклану темасына рәсемнәр күргәзмәсе, “Күңелле стартлар” уеннары һәм ГТО нормативларын тапшыру, иҗат коллективлары чыгышлары оештырылды.

«Төп локацияләрнең берсендә мәктәп менюсы ашамлыкларын дегустацияләү узды, – дип сөйләде Рима Мөхәммәтшина шәһәрнең Азык-төлек һәм социаль туклану департаменты генераль директоры. – Һәркем, QR-код буенча сораштыру үтеп, тәкъдим ителгән ризыкларны бәяли алды. Ул яшелчә һәм җиләк-җимешләр ассортиментының төрлелегенә, шикәр кыскаруга һәм мәктәп менюсында глютен пешерүгә ихтыяҗ барлыгын күрсәтте».

Форумның эшлекле программасында 2,7 мең белгеч катнашты

Икенче көнне, 2-нче июньдә, Ратушада «Сәламәт шәһәрләр. Балалар өчен сәламәт туклану» халыкара форумы рәсми ачылды һәм эшлекле программа старт алды. Ике көн эчендә 11 сессиядә 63 спикер шәхсән һәм 37 – онлайн чыгыш ясады, дип хәбәр итте Римма Мөхәммәдшина. Чарада Италиядән, Нидерландтан, Грециядән, Төркиядән, Бөекбританиядән, Казахстаннан, Молдовадан, Беларусь Республикасыннан, Россиядән һәм башка илләрдән 2,7 меңнән артык белгеч катнашты. «Катнашучыларның киң географиясе форумның темасы киң җәмәгатьчелектә зур кызыксыну уятуын күрсәтә, һәм бу сүзнең иң киң мәгънәсе турында сөйләргә кирәклеге туды», – дип билгеләп үтте Азык-төлек һәм социаль туклану департаменты директоры.

Төп чара шәһәр мэрларының түгәрәк өстәле булды, анда туклануны оештыруның иң яхшы тәҗрибәләре тәкъдим ителде. Казан тәҗрибәсе белән башка шәһәрләрдәге һәм илләрдәге хезмәттәшләре белән Илсур Метшин уртаклашты. Түгәрәк өстәлдә шулай ук Чабаксар, Түбән Новгород, Самара, Кишинев һәм Бишкәк вәкилләре шәһәр азык-төлек Милан пактына кул куйдылар.

Моннан тыш, форумда Татарстан һәм Молдавия башкалалары арасында дустанә мөнәсәбәтләр урнаштыру ниятләре турында беркетмә имзаланды. Ул икътисад, сәламәтлек саклау, спорт, туризм һәм башка юнәлешләр буенча тәҗрибә уртаклашуны күздә тота. 

Форумның йомгаклау көнендә Казанда Россия мәктәп туклануы операторлары өчен “Без тәмле балачак тудырабыз” темасына түгәрәк өстәл узды. Чарада актуаль мәсьәләләр, инновацион чишелешләр һәм мәктәп укучылары арасында сәламәт туклану культурасын формалаштыру юллары турында фикер алыштылар. Катнашучылар тәҗрибә уртаклаштылар, шуңа охшаш проблемаларны һәм мәсьәләләрне билгеләделәр, чишелешнең оптималь юлларын эшләделәр һәм озак вакытлы хезмәттәшлек өчен нигез салдылар. Эшлекле программа тәмамлангач, Пермь, Ульяновск, Череповец, Кишинев, Мәскәү, Ставрополь крае, Новосибирск һәм Красноярск форумында катнашучылар Казан мәктәп укучыларының туклану системасы белән танышу өчен Туклану департаментында булдылар.

Форум Казан Мэриясе тарафыннан ТР Сәламәтлек саклау министрлыгы, «Сәламәт шәһәрләр, районнар һәм бистәләр», «Казанның Азык-төлек һәм социаль туклану департаменты» ассоциациясе белән берлектә оештырылды һәм Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы, шулай ук шәһәр азык-төлек сәясәтенең Милан пакты ярдәмендә үткәрелде.

Татарстан башкаласындагы чара Милан пактының Европада туклану өлкәсендә әһәмиятле инновацион шәһәр стратегиясе булган беренче Евразия региональ форумы булды. Ул азык-төлек сәясәте өлкәсендә бөтен дөнья буйлап башка шәһәрләр белән тәҗрибә алмашырга мөмкинлек бирә. Форум алдыннан Казан Милан шәһәр азык-төлек сәясәте пактының координацион советын җитәкләде, аны дөньяның 200-дән артык шәһәре имзалады.