И.Метшин: «Бу ел икътисад субъектларының тотрыклылыгына җитди тикшерү булды»

(Казан шәһәре KZN.RU, 21-нче ноябрь). Быел Казанда тулай территориаль продукт күләме 2019 ел дәрәҗәсендә булыр, дип көтелә. 9 айда эре һәм урта предприятиеләр 251 млрд сумлык эш башкарганнар һәм товар төягәннәр. Тулай территориаль продуктта кече һәм урта бизнес өлеше 39% тәшкил иткән. Шәһәр эшмәкәрләренә һәм үзмәшгульләргә ярдәм чаралары турында Казан Мэры Илсур Метшин Татарстан Республикасы Хөкүмәте йортында узган киңәшмәдә сөйләде, аны Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов уздырды.

9 айда эре һәм урта предприятиеләр тарафыннан 251 млрд сумлык товар төяп озатылган һәм эшләр башкарылган

Шәһәр икътисадында алдынгы урынны сәнәгать җитештерүе алып тора, дип билгеләде Мэр. Казанда 150-дән артык эре һәм урта сәнәгать предприятиесе тупланган. Хезмәткәрләрнең гомуми саны 76 меңнән артык кеше тәшкил итә. 78 сәнәгать предприятиесе 2020 елга республиканың система барлыкка китерүче оешмалары исемлегенә кертелгән.

9 айда шәһәрнең эре һәм урта предприятиеләре 251 млрд сум күләмендә үзләре җитештергән товарларны төяп озатты, эшләр башкарды һәм хезмәт күрсәтте. Гыйнвар-сентябрь айларында сәнәгый җитештерү индексы 101,6% тәшкил иткән.

«Пандемия шәһәр икътисады һәм сәнәгате өчен көчле стресс-тест булды, - диде Илсур Метшин. - Чикләү чаралары гамәлдә булган барлык чор дәвамында без эре сәнәгать предприятиеләренең финанс хәлен җентекләп мониторинглауны гамәлгә ашырдык. Нәкъ менә алар төп эш урыннары санын тудыра, барлык җитештерү чылбыры буенча меңләгән башка компанияләр продукциясенә заказлар һәм ихтыяҗ формалаштыра. Система барлыкка китерүче предприятиеләрнең өзлексез эшчәнлеге комплектаторларның һәм тәэмин итүчеләрнең бөтен чылбырын саклап калырга мөмкинлек бирде. Без эре сәнәгать предприятиеләрендә массакүләм кыскартуларны булдырмый калдык».

Мэр сүзләренчә, гомуми төяп җибәрүнең 35%-ы туры килә торган иң эре сәнәгать предприятиеләре (алар исәбендә «Казаньоргсинтез», «Нэфис косметикс», «Казанькомпрессормаш», Горбунов исемендәге Казан авиация заводы, «Элекон» заводы, «Татхимфармпрепараты», Казан сөт комбинаты, Казан оптика-механика заводы), узган елның шул ук чоры белән чагыштырганда, 9 айда җитештерүнең сизелерлек артуын күрсәттеләр, алар тарафыннан 86 млрд сумнан артык суммага продукция төяп озатылган. «Югары күрсәткечләргә куәтләргә тулысынча йөкләнеш бирү исәбенә ирешелде, шул исәптән 2019 ел ахырында төзелгән контрактлар буенча да», - дип аңлатты Мэр.

Оборона-сәнәгать предприятиеләре өчен дәүләт заказлары күләмен кыскарту аркасында «Радиоприбор», Шимко исемендәге Радиоэлектроника предприятиеләрендә, ЮХИДИ фәнни-җитештерү берләшмәсе предприятиеләрендә кимү күзәтелә.

Халык мәшгульлеге үзәкләрендә 30,3 меңнән артык эшсез кеше теркәлгән

Илсур Метшин сөйләгәнчә, хезмәт хакы буенча Казан предприятиеләре хезмәткәрләре алдында булган 136 млн сумга якын бурыч ел башыннан түләнгән. 16-нчы ноябрьгә булган мәгълүматларга караганда, 47 оешманың хезмәт хакы түләүләре буенча 147,3 млн сумлык бурычы булган. Шул ук вакытта бурычларның күпчелек өлеше (96%) икътисади актив булмаган оешмаларга һәм банкрот предприятиеләргә туры килә, аларга карата конкурс җитештерүе процедурасы кертелгән.

«Безнең вәкаләтләр чикләнгән булуга карамастан, муниципаль һәм башкарма хакимият органнарының, хокук саклау структураларының уртак көче белән, хәзерге вакытта гамәлдәге 4 оешманың 8 хезмәткәр алдында 500 мең бурычы бар», - дип өстәде Мэр.

Хезмәт базары турында сөйләгәндә, И.Метшин билгеләп үткәнчә, бүгенге вәзгыять гади түгел, чөнки коронавирус таралу сәбәпле кертелгән чикләүләр теркәлгән эшсезлекнең артуына китергән.

18-нче ноябрьгә булган мәгълүматларга караганда, Казан халкының мәшгульлек үзәкләрендә эшсезләр сыйфатында 30 мең 303 кеше теркәлгән, теркәлә торган эшсезлек дәрәҗәсе эшче көчләр санының 4,7%-ын тәшкил иткән. Мэр сүзләренчә, эшсез гражданнарның пик саны октябрьдә теркәлгән, бүгенгә аларның саны көн саен кими. Эшсезләр составында моңа кадәр эшләмәгән гражданнар күп өлешне тәшкил итә. 1-нче марттан соң эштән чыгарылганнарга 35,6% кына туры килә.

Ике эшсезгә бер вакансия туры килә, нигездә, җитештерү, төзелеш, транспорт, сәламәтлек саклау, мәгариф һәм фән өлкәсендә. Хәзерге вакытта шәһәрдә 18 мең актуаль вакансия бар. Аларның структурасында 60%-тан артыгы эшче белгечлекләре буенча вакансияләр төзүне дәвам итә, хезмәткәрләр белгечлеге вакансияләрнең гомуми санының 40%-ын гына алып тора. Ел башыннан 12,5 мең шәһәр кешесе эшкә урнаштырылган.

Узган ел республикада старт алган ярлылыкны киметү буенча сынау проектын гамәлгә ашыру кысаларында 2020 елда 1049 социаль контракт төзелгән. Нәтиҗәдә 480 кеше эшкә урнаштырылды, 5 кеше һөнәри яңадан әзерлек үтте, 25 кеше шәхси эшмәкәр яки үзмәшгульләр сыйфатында теркәлде, 381 социаль контракт буенча матди ярдәм күрсәтелде, шул исәптән 185 социаль контракт 5 һәм аннан да күбрәк баласы булган гаиләләр белән төзелде. Социаль контрактлар буенча план күрсәткеченә ирешелде, дип нәтиҗә ясады Мэр.

Эшләүче халыкның өчтән бере кече һәм урта бизнеста көч куя

Бүгенге көндә кече бизнес шәһәр икътисадының барлык төп тармакларында диярлек тәкъдим ителгән, һәм елдан-ел аның социаль-икътисади үсешкә керткән өлеше арта бара, дип билгеләде Илсур Метшин. Казанның тулай территориаль продуктында кече һәм урта бизнес өлеше 39,2% тәшкил итә, анда эшләүче халыкның өчтән бере мәшгуль, кече һәм урта бизнеска шәһәр ала торган салымнарның өчтән бер өлеше туры килә.

Эшчәнлек даирәләре структурасында 23% күпләп һәм ваклап сату сәүдәсенә туры килә, 19%-ны эшкәртү производстволары алып тора, 10% компанияләр төзелеш индустриясе өлкәсендә эшли, 7% - транспорт һәм башкалар өлкәсендә.

Беренче яртыеллыкта кече һәм урта эшкуарлык субъектлары саны узган елның шул ук чоры белән чагыштырганда 708 берәмлеккә кимегән.

Беренче яртыеллыкта кече һәм урта предприятиеләр әйләнеше 426 млрд сум тәшкил итте, бу 2019 елның беренче яртыеллыгына караганда 17 процентка күбрәк. «Әйләнешләр күләме үсеше 1 квартал нәтиҗәләренә бәйле, ягъни пандемия башланганчы. Кызганычка каршы, 9 айда без түбәнрәк динамика көтәбез», - дип аңлатты Мэр.

«Мин федераль үзәк һәм республика хөкүмәте тарафыннан эшкуарларга тәкъдим ителгән ярдәм чаралары пакетын бик югары бәялим, - диде И.Метшин. - Үз чиратында муниципалитет та эшкуарлардан кергән мөрәҗәгатьләр нигезендә кризиска каршы чаралар эшләде». Шәһәр башлыгы искә төшергәнчә, муниципаль паркингларның эш режимы яңадан каралган, моннан тыш, җәмәгать туклануы вәкилләренә стационар объектларда җәйге верандаларны бушлай урнаштыру рөхсәт ителгән. Шәһәр башлыгы сүзләренә караганда, бу чара эшкуарларга 3 млн сумнан артык акчаны янга калдырырга, шулай ук штат санын саклап калырга, хезмәт хакы түләргә, гомумән эшне дәвам итәргә мөмкинлек биргән.

Моннан тыш, гражданнарның гомере һәм сәламәтлеге өчен куркыныч тудырмаган Төзекләндерү кагыйдәләрен бозу буенча эшмәкәрләргә салынган штрафларга мораторий кертелде. Реклама бизнесы вәкилләренә 1 елга реклама конструкцияләрен урнаштыру һәм эксплуатацияләүгә барлык шартнамәләр буенча шәһәр бюджетына түләүләрне кичектерү тәкъдим ителде. Әлеге чара эшкуарларга 78 млн сум акчаны янга калдырырга мөмкинлек бирде.

Шуның белән беррәттән, ташламалы кредитлау шәһәр программасы кысаларында кече һәм урта бизнес субъектлары кредитлары реструктуризацияләнгән. Финанс хәле кыенлашкан эшмәкәрләр кредит каникуллары алды, дип билгеләде Мэр.

30 меңнән артык казанлы үзмәшгуль статусын алды

Узган ел башыннан 30 меңнән артык казанлы үзмәшгуль статусын алды һәм үз продукциясен ачыктан-ачык сата һәм хезмәтләрен күрсәтә башлады. «70%-ка еллык үсеш әлеге салым режимының вакытлы булуын һәм актуальлеген, шулай ук казанлыларның аңлылыгын, хокукый кырда эшләү теләген күрсәтә», - дип ышана Мэр.

И.Метшин сөйләвенчә, үзмәшгульләргә финанс ярдәме күрсәтү өчен Казан үзмәшгульләренә грантлар бирү турында карар кабул ителгән. Грантлар бирү буенча конкурс өч этапта узды, үзмәшгульләрдән 239 гариза килде. Конкурс комиссиясе утырышлары йомгаклары буенча 129 җиңүче билгеләнде, гомуми түләүләр суммасы 12,5 млн сум тәшкил итте.

Ташламалы аренда шартларында 6,8 мең кв.м мәйданга 50 килешү төзелгән

Хәзер Муниципаль милек исемлегендә озак сроклы нигездә кече һәм урта эшкуарлык субъектларына файдалануга бирү өчен гомуми мәйданы 17,8 мең кв.м булган 116 объект бар. Исемлек даими рәвештә актуальләшә, дип билгеләде Мэр. Октябрьдә исемлеккә гомуми мәйданы 730 кв.м булган биш объект өстәлгән. Бүгенге көндә ташламалы аренда шартларында 6,8 мең кв.м мәйданга 50 килешү төзелгән.

Казан Мэры хәбәр иткәнчә, кече һәм урта бизнес субъектларына аренда түләүләрен түләү буенча кичектерү бирелә (37 килешү төзелгән, ярдәм суммасы - 6,4 млн сум), моннан тыш, алар аренда түләүләреннән азат ителә (19 килешү төзелгән, ярдәм суммасы - 2,3 млн сум).

2020 елда инвестицияләр күләме 160 млрд сумга кадәр кимиячәк, дип фаразлана

Чыгышы барышында Илсур Метшин шулай ук инвестицияләр темасына да кагылды. 2019 елда шәһәр икътисадына җәлеп ителгән инвестицияләр күләме 178 млрд сум тәшкил иткән. «2020 елда инвестицияләр күләме 160 млрд сумга кадәр кимиячәк», - диде Мэр.

«Агымдагы ел икътисад субъектларының тотрыклылыгын җитди тикшерү генә түгел, хакимиятнең барлык дәрәҗәләрендә җавап гамәлләренең адекватлылыгын тикшерү дә булды. Мин Казан предприятиеләре һәм эшмәкәрләре исеменнән республика хөкүмәтенә оператив җавап бирүләре, вакытлы ярдәм итүләре һәм аларның эшчәнлеге өчен мөһим булган мәсьәләләрне хәл итүдә ярдәмнәре өчен рәхмәт белдерәсем килә», - дип йомгаклады Мэр.