Илсур Метшин: «Битараф булмаган кешеләр ярдәмендә балаларыбызның тумыштан килгән талантларын үстерү өчен яңа мөмкинлекләр тудырыла»

Казанда беренче «Вместе» өстәмә белем бирү инклюзив үзәге – «Балалар академиясе» балалар иҗаты үзәге филиалы ачылды. Хәзер ул җәйге инклюзив сменалар форматында эшли. Ә сентябрьдән биредә төп түгәрәкләр ачылачак. Бер уку елында үзәк 4,2 мең баланы кабул итә алачак, шул исәптән инвалидлык белән дә. Бер мәйданчыкта балаларны тернәкләндерү, җайлаштыру һәм ял итү булачак. Биредә балалар музыка белән шөгыльләнә, роботлар төзи, компьютер технологияләрен өйрәнә һәм башка күп нәрсәләрне өйрәнә алачак. Яңа үзәктә Казан мэры Илсур Метшин булды.

«Вместе» инклюзив үзәге Журналистлар урамындагы 13 адресы буенча урнашкан, аның мәйданы – 442 кв.м. Узган елның октябрендә биредә капиталь ремонт башланган.

«Битараф булмаган кешеләр – меценатлар, хәйриячеләр ярдәмендә балаларыбызның тумыштан килгән талантларын үстерү өчен яңа мөмкинлекләр тудырыла. Шундый кайгыртучан коллектив җыелганга без бик шат. Сезгә, балалар, әти-әниләр белән бергә бәхетле булуыгызны телибез. Искиткеч музыка кораллары, компьютерлар, робот техникасы – болар барысы да сез яңа күнекмәләр алсын, уңышлы, бәхетле булсын һәм әти-әниләрегезне сөендерсен өчен», — диде Илсур Метшин.

Үзәкне булдыру инициаторы Совет районы администрациясе булды. Проектны гамәлгә ашыру Президент грантлары фонды һәм «Леман Про» фонды грант конкурсында җиңү, шулай ук шактый иганәчелек һәм хәйрия ярдәме белән мөмкин булды.

Тулы дәресләр сентябрьдә башлана, әмма июль уртасыннан үзәктә җәйге инклюзив сменалар уза, аларга 32 бала килгән, шул исәптән сәламәтлек мөмкинлекләре чикләнгән балалар да. «Игелекле Казан» АКБО сменалары баштан ук акыл тайпылышлары булган алты яшьтән 12 яшькә кадәрге балалар өчен уйланылган иде. Әмма ата-аналарның күпсанлы үтенечләре буенча, анда Даун синдромы, церебраль паралич һәм башка нозологияләр белән авыручылар катнашты.

Бер уку елында инклюзив үзәк 4,2 меңгә кадәр баланы колачлый алачак. Бүгенге көндә бу шәһәрдә сәламәтлек үзенчәлекләре булмаган балалар һәм яшүсмерләр, шулай ук терәк-хәрәкәт системасы һәм ишетү сәләте бозылган, БЦП, үсештә төрле акыл тайпылышлары һәм сәламәтлекнең башка үзенчәлекләре булган балалар йөри ала торган беренче учреждение. Үзәктә дәресләрне 18 педагог, шул исәптән «Балалар академиясе» балалар иҗаты үзәгеннән махсус белем алган биш белгеч үткәрәчәк.

Укуга язылу ачылган инде, 140 инвалид бала гариза биргән. Моннан тыш, учреждениегә шәһәрнең мәгариф идарәсенә караган «Балалар академиясе» балалар иҗаты үзәгеннән тәрбияләнүчеләр җыячаклар. Мондый инклюзив үзәкләр булдыру балаларда инвалид яшьтәшләренә карата кайгыртучанлык, сабырлык һәм хөрмәт булдыруга ярдәм итә. Үзара аралашу хис кичерешләрне, аралашуда сыгылмалылыкны, ярдәм итә һәм килешә белүне үстерә. Җәйге инклюзив сменада шундый очракларның берсе турында «Игелекле Казан» АКБО директоры Татьяна Мерзлякова сөйләде: «Балалар кулларын юганда, Митя (үзенчәлекләре булмаган бала) БЦП булган Артемнан аяклары белән нәрсә булуын сораган? Мин җавап бирергә өлгермәдем, Артем үзе аяклары авыртуы хакында, шуңа күрә ул ортопедик аяк киеме киюе һәм башка балаларга караганда акрынрак йөрүе турында аңлатты. Хәзер мин Митяның Артемга ярдәм итәргә тырышуын күрәм — ул аңа ярдәм итә, аны хуплый, нәрсәдер күрсәтә, аңлата», — дип уртаклашты ул. Инвалид балаларның үзләре өчен мондый үзәкләр җәмгыятьнең тулаем катнашучылары булырга мөмкинлек бирә.

Яшьтәшләре белән уртак белем алу үзенчәлекләрсез аларның яраклашуына, прогресска омтылуына һәм үз-үзенә ышаныч үсүенә ярдәм итә. Үзәктә эш дүрт төп юнәлеш буенча алып барылачак: коррекция педагогикасы, белем бирү һәм иҗат дәресләре, сәламәтләндерү һәм тернәкләндерү терапиясе, гаиләләргә психологик ярдәм.

Сәламәтлек үзенчәлекләре булган балалар белән шәхси эшләүгә аерым игътибар биреләчәк: логопед, дефектолог белән дәресләр, психологик тойгылардан бушану бүлмәләре, җайлаштырылган физик культура каралган.

Үзәктә балалар шулай ук музыка дәресләренә йөри алачак. Музыка кабинеты музыка кораллары – цифрлы пианино, синтезатор, дүрт гитара, шулай ук тынлы һәм бәрмә уен кораллары белән җиһазландырылган. Бу инвалид балалар музыка юнәлешендә үсә алырлык беренче үзәк. Уен коралларында уйнаудан тыш, балалар өчен ялгыз җыр һәм хор түгәрәкләре дә оештырыла.

Компьютер технологияләре һәм робот техникасы классы алты компьютер белән җиһазландырылган. Сентябрьдә башлана торган еллык укыту программасы компьютер белеме нигезләрен, шулай ук роботларны җыю һәм программалаштыруны үз эченә ала. Сәламәтлеге мөмкинлекләре чикләнгән балалар өчен бу дәресләр гаять зур әһәмияткә ия, яңа мөмкинлекләргә һәм мөстәкыйльлеккә юл ача. «Мин компьютер грамоталылыгына өйрәнәм — безнең заманда бу мәктәптә иң төп фәннәрнең берсе. Компьютерлар һәркайда алыштыргысыз. Мин мондый үзәктә шөгыльләнергә бик шат», – диде җәйге инклюзив сменада катнашучыларның берсе.

«Без монда компьютер технологияләрендә генә түгел, башка юнәлешләрдә дә күнекмәләрне үзләштерә алырлык барлык шартлар тудырылганына шатбыз. Уңышлар сезгә, балалар», — дип мөрәҗәгать итте Казан мэры Илсур Метшин.

Рәсем сәнгате классы ике өстәл белән җиһазландырылган, алар артында утырып балалар карандашлар, фломастерлар, буяулар белән рәсем ясый, шулай ук кәгазьдән әйберләр ясый алачак. Дәресләр иҗат итүдә ирекле булуны күздә тота. «Монда балалар үз әсәрләрен уйлап таба, аларга иҗат өчен иркенлек бар. Мин аларның киңрәк фикер йөртүләрен, тар кысалардан чыгуларын телим. Бу бик мөһим», — дип уртаклашты рәсем буенча педагог София Әхмәдьянова.

Логопед кабинеты логопед көзгесе (махсус программалар белән йөкләнгән компьютер), массаж өстәле, логопед инструментлары өчен стерилизатор белән җиһазландырылган. Моннан тыш, методика һәм уен әсбаплары да күп.

Инклюзив үзәк дизайнын планлаштырганда педагоглар һәм балаларның ата-аналары актив катнашты. Бүлмәләр ак төсләргә буялган, шул ук вакытта иске мәрмәр идән сакланган. Һәрбер кабинет янындагы диварларда киңәшләр язылган: музыкаль бүлмә янында – пианино төймәләре, компьютер бүлмәсе янында – микросхемалар, логопед бүлмәсе янында – елмаю фигуралары.

Үзәктә шулай ук 50 кешегә кадәр сыйдырышлы күпфункцияле актлар залы каралган. Ул бию, театр сәнгате һәм башка юнәлешләр буенча дәресләр өчен кулланылачак. «Актлар залын без күп функцияле зона буларак проектладык. Сәхнә булса, коляскадагы балаларга анда менү авыр булыр иде. Без шөгыльләнергә уңайлы булсын өчен тигез идән калдырдык», – дип сөйләде дизайнер Алена Савинова.

Исегезгә төшерәбез, 2022 елда Казанда 49 нчы мәктәп каршында мөмкинлекләре чикләнгән укучылар һәм балалар өчен «МастерОК» яңа иҗади ял үзәге ачылды. Атна саен биредә 400 бала, шулай ук сәламәтлек мөмкинлекләре чикләнгән утыздан артык бала укый. Мәктәп базасында шулай ук 2023 елда Татарстанда беренче спорт комплексы барлыкка килде, анда инвалид балаларны берничә юнәлеш буенча – коляскаларда биюгә, Паралимпия фехтованиесенә, ә начар күрүчеләрне голболга өйрәтәләр.

Шулай ук узган ел Казан мэры Илсур Метшин кушуы буенча өч инклюзив үзәк ачылды: «Тылсым», «Луч», «Крылья». Татарстанда беренче укыту-күнекмә фатиры 2022 елның җәендә шәһәрнең Совет районындагы Зәкиев урамында ачылды, ә икенчесе 2024 елның гыйнварында Минск урамында эшли башлады.

Быел сәламәтлек үзенчәлекләре булган балалар өчен «Луч», «Крылья» һәм «Тылсым» үзәкләре базасында инклюзив сменалар оештырылды. Җәйнең беренче яртысында анда 128 бала ял иткән. Оешма проекты кысаларында – «Игелекле пляж» – узган атнада Локомотив пляжында җайлаштырылган коляскаларны прокатеп бирү пункты эшли башлады. Бу искиткеч чаралар сәламәтлек мөмкинлекләре чикләнгән кешеләргә ком һәм вак ташларда иркен хәрәкәт итәргә, шулай ук суда йөзәргә уңайлылык бирә.

Кичә «Восток» шәһәр яны лагеренда гаилә белән бергә ял итәргә мөмкин булган беренче күчмә инклюзив смена башланды, анда сәламәтлек мөмкинлекләре чикләнгән 60 бала һәм олылар катнаша. Катнашучылар сәламәтләндерү лагеренда 7 августка кадәр һөнәри остазлар яки үз ата-аналары күзәтүе астында булачак. Алар өчен иҗат, спорт, музыка, аралашу һәм яраклашу дәресләрен үз эченә алган киң чаралар программасы әзерләнгән.